Nauczanie języków obcych. Część 5: Projektowanie kursu dla dzieci

Jeśli Twoja szkoła językowa chce mieć w swojej ofercie kursy dla dzieci, jako jej manager powinieneś starannie przemyśleć zarówno metody nauczania, jak i dobór nauczyciela. Dzieci to niesamowicie uroczy i wdzięczni uczniowie, dlatego należy do nich podejść niezwykle cierpliwie i z dużą dozą kreatywności.

Często zdarza się tak, że niedoświadczeni nauczyciele nie rozumieją naturalnej drogi rozwojowej dzieci w wieku przedszkolnym czy wczesnoszkolnym, dlatego trudno jest im uciec od opinii, że uczniowie bywają nieposłuszni, krnąbrni, znudzeni czy nieutalentowani. Nic bardziej mylnego!

Ważne jest więc przydzielenie im osoby o dobrym przygotowaniu lub doświadczeniu nie tylko językowym, ale też pedagogicznym. Świetnie w tej roli sprawdzają się młodzi rodzice, którzy z codziennej praktyki wiedzą, w jaki sposób pracować z dziećmi, aby ich zaciekawić i pomóc im się skoncentrować. Oferując dodatkową pracę, na przykład mamie – lingwistce na urlopie macierzyńskim, korzystasz potrójnie: masz niższe koszty zatrudnienia, zaangażowanego pracownika, który często jest stęskniony za życiem zawodowym oraz empirycznie przygotowaną do pracy z dziećmi osobę. Nie wspominając już o takich cechach młodych rodziców jak: cierpliwość, dokładność, sumienność, pomysłowość.

Projektując kurs dla dzieci, pamiętaj o kilku najważniejszych zasadach:

  1. Dzieci charakteryzuje myślenie konkretne i pamięć mechaniczna. Nauka musi więc angażować wiele przedmiotów i akcji. Zadbaj o odpowiednie rekwizyty dla dzieci, obrazki, rebusy, zabawki, piosenki, proste scenariusze teatralno – muzyczne. Nauka języka w połączeniu z przedstawionymi ilustracjami i sytuacjami to najlepszy sposób na zapamiętanie.
  2. Dzieci w tym wieku nie należy uczyć poprzez czytanie tekstów pisanych, objaśnienia gramatyczne, diagramy itp. Zastosuj raczej rymowanki, wiersze i piosenki z licznymi powtórzeniami. Włącz metodę reagowania całym ciałem. Niech dzieci, zamiast mówić nauczycielowi, które słowo jest poprawne, klasną w momencie jego wypowiadania – ruch w połączeniu ze słowem pomoże im je zapamiętać. Stosujcie dużo zabaw ruchowych, połączonych z dźwiękami, grami i humorem.
  3. Zadania i polecenia muszą być krótkie. Często też zmieniaj aktywność, pamiętając, że możliwości koncentracji w tym wieku są niewielkie. Różnorodność dostarczanych bodźców jest tu kluczem do zaprojektowania lekcji ciekawych i angażujących Twoich uczniów.
  4. Nigdy nie zmuszaj dzieci do mówienia, nawet jeśli wymaga tego rodzic. Dzieci mogą być bardzo nieśmiałe, a jeśli przytrafi im się gafa, z której będą się śmiać rówieśnicy (nad takimi zachowaniami ciężko zapanować, choć należy reagować od razu) mogą się zrazić do języka na bardzo długi czas. Często skutkuje to lękiem i nieśmiałością także w życiu dorosłym. Zamiast zmuszać do mówienia indywidualnie, wprowadzaj głównie powtórzenia grupowe. Chóralne wypowiedzi są zdecydowanie bezpieczniejsze. Możesz też zachęcać dziecko do wypowiadania się poprzez organizowanie mini występów z podziałem na role. Pamiętaj jednak, że nie wolno poprawiać błędów w wypowiedzi nieśmiałego dziecka. Lepiej kilkukrotnie powtórzyć daną wypowiedź lub słowo w innych zdaniach i uważnie obserwować, czy dziecko właściwie opanowuje tę formę.
  5. Wprowadź regułę wielokrotnego powtarzania typowych, prostych i rutynowych sformułowań. Dzieci w sposób naturalny je przyswajają, ale często też nagle „wypadają” im one z głowy. Nie znaczy to, że źle się uczą. Jest to związane z ich naturalnymi skłonnościami do szybkiego zapominania, tak samo jak z krótkimi odcinkami koncentracji uwagi, charakterystycznymi dla tego wieku.
  6. Zadbaj, aby program nauczania zawierał także paletę lekcji niestandardowych. Może jakieś wyjście do parku lub sklepu zoologicznego? Teatrzyk lalkowy? Zajęcia tematyczne, związane ze znanymi kreskówkami?
  7. Dobrym pomysłem jest także stworzenie własnej, rysunkowej tablicy z jednym motywem i opisanie na niej poszczególnych poziomów nauczania. Na przykład tablica o motywie morskim zakładałaby poziom płaszczki, śledzia, rekina i delfina. Wraz z metodykiem należałoby określić, jakie słownictwo i zagadnienia zawierają poszczególne etapy. Dzieci mogłyby obserwować swoje postępy i miałyby dobrą motywację (teraz jestem na poziomie płaszczki, a chcę być rekinem!). Ponadto, tablica powieszona w widocznym miejscu na korytarzu byłaby informacją dla rodziców, jakie umiejętności dzieci opanowują w poszczególnych etapach nauki.

Dodatkowymi, ale bardzo ważnymi elementami, które warto wprowadzić, jest przeznaczenie jednej sali na zajęcia z dziećmi i właściwa jej dekoracja. Możesz ją podzielić na krainy kolorów, baśni lub pór roku. Albo zmieniać dekoracje wraz z dziećmi w zależności od okoliczności i inspiracji.

Ciekawym pomysłem, z którego dzieci zawsze się bardzo cieszą, jest nazwanie grup, np.: owady, kwiatki, owoce oraz nadanie dzieciom „nowych” imion zgodnych z nazwą grupy, do której przynależą, czyli przykładowo w owadach będą pszczółka, mróweczka, pajączek, a w owocach: truskawka, malinka, arbuz itp. (wszystkie nazwy oczywiście w danym języku obcym). Można też stworzyć dzieciom odpowiednie znaczki z symbolami swoich „imion”, które będą przypięte w czasie lekcji do ubrania.

Pamiętaj, głównym celem przy tworzeniu kursu dla dzieci powinno być jedynie opanowanie wyznaczonych elementów żywego języka w formie mówionej. Nie jest proste stworzyć kurs bez podręcznika, zeszytów i tablic gramatycznych. Wszystko to należy zastąpić kolorowym papierem, klejem, nożyczkami, telewizorem i instrumentami. I nie bój się, że placówka językowa zmieni się w kółko plastyczne czy muzyczne. Im większa kreatywność w projektowaniu lekcji dla dzieci, tym większy sukces Twój i Twojej szkoły.

A może mają Państwo inne ciekawe metody nauczania najmłodszych?

Zobacz pozostałe części cyklu:

Część 1: stare metody jak nowe

Część 2: Opracowanie programu nauczania

Część 3: Planowanie kursu dla dorosłych

Część 4: Planowanie kursu dla młodzieży